YAPI MÜHENDİSLİĞİ

Yapı mühendisliği; binalar, köprüler, kuleler, tanklar ve benzeri yapıların statik ve dinamik özellikleri ile davranışlarını inceleyen bir inşaat mühendisliği dalıdır. Yapı mühendisliğinin ilgi alanları arasında yapı teorisi, betonarme yapılar, ahşap yapılar, metal yapılar (çelik ve hafif metal), prefabrik yapılar ve bu yapıların  statik ve dinamikleri davranışları, yapıların inşaatında kullanılan malzeme ve uygulama teknolojileri sayılabilir. Yapı mühendisliği, inşaat mühendisliği mesleği içerisinde her zaman en önemli alan olarak kabul edilmiştir.

Yapı mühendisliğinin temel amacı, yapıları belirli bir seviyesinde, yeterli bir rijitliğe sahip bir şekilde ve en ekonomik olarak boyutlandırmaktır. Yapı mühendisliğinin ilgi alanları yapıların statik modellemesini yapmak, statik analizini çıkarmaktır. Burada amaç oluşan kuvvet ve gerilmelerin en doğru şekilde hesaplanmasıdır.  Yapı mühendisi bu hesaplamalara göre yapının tasarımını ve taşıyıcı sistemini oluşturur. Burada yapının tanımını ve yapıdan beklenen temel özellikleri de bilmek gerekir.

 

MEKANİK

Mekanik (akışkanlar mekaniği ve zemin mekaniği de dahil) kısaca cisimlere etkiyen kuvvetleri inceler. Üç ana grupta incelenebilir:

• Statik, sabit yada üniform hareketli cisimleri inceler.
• Dinamik, değişken hareketli cisimleri inceler.
• Mukavemet, kuvvet etkisi altındaki cisimlerin davranışını inceler.

Yapı Mekaniği, yük etkisi altındaki yapıların davranışını inceler. yapı taşıyıcı sistemlerinin yük ve hareket etkisi altındaki davranışlarını inceler. Bu yüzden kuvvetlerin ve hareketlerin yapıya etkisinin, birbirleriyle olan ilişkilerinin iyi bilinmesi gerekir. Yapı Mekaniği, rijit ve şekil değiştiren cisimlerin davranışlarını inceleyen mekanik biliminin uygulamalı bir alanıdır.

 

ULAŞTIRMA MÜHENDİSLİĞİ

Canlı veya cansız varlıkların bir yerden bir yere taşınabilmesine ulaşım denir. Ulaşım genel olarak 5 madde halinde gerçekleşir:

• Karayolları
• Havayolları
• Demiryolları
• Su Yolları
• Boru Hatları

Ulaştırma Ana Bilim Dalında Türkiye'de ağırlıklı olarak karayolu, demiryolu ve hava limanları tasarımlarıyla ilgilenilse de, uluslararası sahada su yolları ve boru hatları da diğer branşlar gibi ön plana çıkar.

Ulaştırma Mühendisliği, insan ve yükün GÜVENLİ, GÜVENİLİR, EKONOMİK, SAĞLAM ve ÇEVRE DOSTU olarak taşınabilmesini sağlayacak çeşitli ulaşım sistemlerinin ve bileşenlerinin PLANLANMASI, PROJELENDİRİLMESİ ve İŞLETİLMESİ ile uğraşan bir mühendislik dalıdır.

Ulaşım problemlerinin karmaşıklığı ve belirsizlikleri sebebiyle, ancak farklı disiplinlerin katılımıyla en iyi çözüm sağlanabilmektedir. Ulaşım Mühendisi, takım içerisinde bulunan çeşitli (planlamacı, ekonomist, mimar, sosyolog, jeolog ve politika bilimcileri gibi) uzmanlarla çok yakın çalışmalı ve koordinasyonu sağlamalıdır. Bu farklı disiplinlerden ayrı olarak Ulaştırma Anabilim Dalı’nın ilgi alanının büyüklüğü ve konularının farklılıkları dikkate alındığında alt birimlere ayırma zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Bu birimler kısaca ve öncelikle, Karayolu, Demiryolu, Havayolu vb. gibi ayrılabileceği gibi yine bu birimlerin birer parçası olarak Ulaşım Planlaması, Ulaşım Ekonomisi, Ulaşım İşletmesi, Ulaşım Üstyapısı gibi alt birimlerle de nitelendirilebilir.

 

YAPI MALZEMELERİ MÜHENDİSLİĞİ

Yapı Malzemesi Anabilim Dalı başlıca; beton, çimento, çelik, ahşap, plastik vb. yapı malzemelerinin imalatı, kalite kontrolü, geliştirilmesi konularında araştırma, deneysel çalışma, projelendirme ve danışmanlık hizmetlerinin yürütüldüğü anabilim dalıdır.

Yapı Malzemesi Anabilim Dalı, İnşaat Mühendisliğinde kullanılan çelik, beton, ahşap vb. taşıyıcı amaçlı ve su, ısı, ses yalıtımı ile dekoratif ve koruma vb. için kullanılan boya gibi taşıyıcı özelliği olmayan amaçlar için kullanılan çok çeşitli mühendislik malzemelerinin kimyasal, fiziksel ve mekanik özelliklerini araştıran, inceleyen ve geliştiren bir bilim dalıdır. Yapı Malzemesi biliminde malzemeler üzerinde araştırılan ve incelenen tüm özellikler Yapı Malzemesi laboratuvarında, önemli bir kısmı standartlaşmış deneysel çalışmalar sonucunda belirlenmektedir.

 

HİDROLİK MÜHENDİSLİĞİ

Hidrolik Mühendisliği, suyun fiziksel hareketinin kontrol edilmesi, su kuvvetleri, yağışlar ve yüzeysel suların davranışları ve etkileri, akışkanların mekaniği, su yapıları, sulama yapıları, limanlar, kıyı yapıları ve okyanus hareketleriyle ilgilenir.

Hidrolik Mühendisleri su temini ve dağıtım şebekeleri, kanalizasyon sistemleri, taşkın kontrolü (nehir-baraj-rezervuar sistemleri), sulama projeleri, hidroelektrik güç sistemleri, kanallar, kilitler, liman tesisleri ve deniz yapılarının planlama, tasarım ve işletmesiyle ilgili her alanda çalışma imkanı bulabilmektedir.

 

GEOTEKNİK MÜHENDİSLİĞİ

Geoteknik Mühendisliği, zeminlerin karmaşık davranışını çözümleyerek; Liman yapıları, Toprak Barajlar ,Yamaç Dayanımı Problemleri, Dayanma Yapıları, Derin ve Yüzeysel Temeller, Yer altı yapıları gibi İnşaat  Mühendisliğinin doğuşundan beri var olan ihtiyaçlara en ekonomik ve en güvenli çözümün arandığı dalıdır.

 

DEPREM MÜHENDİSLİĞİ

Deprem; yeri, zamanı ve büyüklüğünün belirlenmesine ihtiyaç duyulan ve üzerinde en çok çalışılan doğa olayıdır. Her boyutu belirsiz olan bu doğa olayından korunmanın yolu etkilerini yapının her aşamasında dikkate almakla mümkündür. Bu aşamalar tasarım, proje, yapım ve kullanımdır.

Bunlardan birinde deprem etkisi dikkate alınmamış ise yapının ve dolaysıyla buradaki yasamın depreme dayanıklı olduğunu söylemek mümkün değildir. Depreme dayanıklı bir yasam için depreme dayanıklı yapı yapmak tek basına yeterli değildir. Çünkü depremden korunmanın en önemli yolu deprem öncesi, anı ve sonrası yapılacakları bilinçli bir bicimde yapmakla mümkündür. Aksi halde alınan önlemlerin başarıya ulaşmasının beklenemeyeceğini 17 Ağustos 1999 depremi acık seçik ortaya koymuştur.

Depreme dayanıklı yapılar inşa edilebilmesi için projeci ve yapımcı olarak dikkate alması gereken konular aşağıdaki gibidir:

• Çeşitli yönleriyle depremin özellikleri
• Yapılarda bulunan düzensizlikler ve önlemleri
• Deprem ve titreşim hareketi özelliklerİ
• Yapıların statik ve dinamik olarak deprem hesapları
• Kolon, perde ve kirişlerin dizaynı

 

YAPI İŞLETMESİ

Türkiye’de İnşaat Mühendisliği eğitimi ve yerinde gerçekleştiriminde belki de en büyük yeri ve önemi olan konu, Yapı’nın temelden çatıya yönetimi (manangement), yürütülmesi (execution), kontrolü (control and testing), yapının denetimi (auditing, inspection), ekonomisi (economics), güvenliği (security), yani kısaca Yapı İşletmeciliği (Construction Engineering & Management)’dir. Belli bir iş tecrübesi ve bilgi birikimi gerektiren “YAPI İŞLETMESİ” mevzuatının, bu öğrenimi görenler için büyük ölçüde ilginç ve bilinmeyenlerinin de çok olması doğaldır.